Niejednokrotnie zdarza się, że rodzice nie żyją ze sobą, nie utrzymują ze sobą kontaktu i nie są w stanie porozumieć się co do kwestii alimentów na wspólne małoletnie dzieci. W takiej sytuacji koniecznym jest wystąpienie do Sądu z pozwem o alimenty. Zgodnie bowiem z art. 138 k.r.o., na rodzicach ciąży obowiązek alimentacyjny względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie.

Przed założeniem sprawy z zakresu prawa rodzinnego klienci zastanawiają się czy możliwym jest założenie takiej sprawy, gdy nie mają wiedzy na temat adresu zamieszkania drugiej strony (np. ojca dziecka). Brak aktualnego adresu pozwanego nie musi niweczyć postępowania sądowego. W niniejszym poście wyjaśnię Ci, jakie są prawne możliwości w takiej sytuacji i jakie są wymogi formalne pozwu o alimenty.

Wymogi formalne pozwu o alimenty

Pozew o alimenty jest pismem inicjującym postępowanie sądowe, w związku z czym powinien spełniać wymogi formalne niezbędne dla tego rodzaju pism, określone w art. 126 k.p.c. Są to:

oznaczenie sądu, do którego jest skierowane;
imiona i nazwiska lub nazwy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;
oznaczenie rodzaju pisma;
osnowę wniosku lub oświadczenia;
w przypadku gdy jest to konieczne do rozstrzygnięcia co do wniosku lub oświadczenia – wskazanie faktów, na których strona opiera swój wniosek lub oświadczenie, oraz wskazanie dowodu na wykazanie każdego z tych faktów;
podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;
wymienienie załączników.

Ponadto, jeśli pismo to jest pierwszym pismem w sprawie (a takim niewątpliwie jest pozew o alimenty), to powinno zawierać także:

oznaczenie przedmiotu sporu,
oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy przedstawicieli ustawowych i pełnomocników stron oraz
numer (PESEL) lub numer identyfikacji podatkowej (NIP) powoda.

Mając na uwadze powyższe, stwierdzić należy, że obligatoryjne jest wskazanie w pozwie o alimenty adresu zamieszkania pozwanego.

Skutki braku wskazania adresu zamieszkania w pozwie o alimenty

Jeśli powód nie wskaże adresu zamieszkania pozwanego, to sąd wezwie go do uzupełnienia braków formalnych. Jeśli braki te nie zostaną uzupełnione w terminie, to sąd zwróci pozew.

Wskazanie nieaktualnego adresu zamieszkania drugiej strony nie rozwiązuje jednak sprawy. W takiej sytuacji sąd zarządzi doręczenie odpisu pozwu pozwanemu, jednak przesyłka do niego nie dotrze i zapewne powróci do sądu z adnotacją, że pismo zostało zwrócone i nie zostało podjęte w terminie. Co dzieje się w takiej sytuacji?

Doręczenie za pośrednictwem komornika

Jeśli pozwany nie odebrał odpisu pozwu wysłanego pod wskazany przez powoda adres (bądź też innego pisma lub orzeczenia wywołującego potrzebę podjęcia obrony jego praw), sąd zawiadomi o tym powoda, przesyłając mu odpis pisma sądowego dla pozwanego i zobowiąże do doręczenia odpisu pisma za pośrednictwem komornika (art. 139¹ § 1 k.p.c.).

Zgodnie z ustawą o komornikach sądowych, komornik dokonuje zgłoszenia w terminie 14 dni od dnia otrzymania zlecenia.

Jeżeli adresata nie zastano przy próbie doręczenia, komornik ma za zadanie ustalić, czy adresat zamieszkuje pod wskazanym adresem. W tym celu może zwracać się o udzielenie informacji m.in. do banków, organów podatkowych, organów rentowych i innych wymienionych w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego.

Art. 3a ust. 3 ustawy o komornikach sądowych stanowi, że jeżeli próba doręczenia okaże się bezskuteczna, a zgodnie z ustaleniami komornika adresat zamieszkuje pod podanym adresem, w oddawczej skrzynce pocztowej adresata, w drzwiach lub w innym odpowiednim miejscu umieszcza się zawiadomienie o podjętej próbie doręczenia wraz z informacją o możliwości odbioru pisma w kancelarii komornika oraz pouczeniem, że należy je odebrać w terminie 14 dni od dnia umieszczenia zawiadomienia. Jeżeli pod podanym adresem zastano dorosłego domownika adresata, komornik może doręczyć pismo temu domownikowi, chyba że z posiadanych informacji wynika, że pismo powinno zostać doręczone do rąk własnych adresata. W przypadku bezskutecznego upływu terminu do odbioru pisma, pismo uważa się za doręczone w ostatnim dniu tego terminu, a komornik zwraca pismo podmiotowi zlecającemu doręczenie, informując go o dokonanych ustaleniach oraz o dacie doręczenia.

Jeżeli próba doręczenia okaże się bezskuteczna, a zgodnie z ustaleniami komornika adresat nie zamieszkuje pod wskazanym adresem, komornik zwraca pismo podmiotowi zlecającemu doręczenie informując go o dokonanych ustaleniach. To samo dotyczy przypadku, gdy komornikowi mimo podjęcia wymaganych czynności nie udało się ustalić, czy adresat zamieszkuje pod wskazanym adresem.

Wniosek o udostępnienie danych z rejestru PESEL

Oprócz w/w sposobu istnieje także możliwość podjęcia działań w kierunku samodzielnego ustalenia adresu pozwanego z rejestru PESEL. W tym celu należy złożyć wniosek o udostępnienie danych z rejestru PESEL do dowolnego organu gminy na terenie całego kraju.

We wniosku należy opisać w jakim celu dane te są niezbędne, np. do prowadzonego postępowania sądowego, pozwu o alimenty. W sytuacji, gdy sąd zobowiązał nas do wskazania adresu zamieszkania pozwanego, do wniosku o udostępnienie informacji z rejestru warto także przedłożyć zobowiązanie sądu.

A co jeśli i to jest niewystarczające…? Wtedy pozostaje ustanowienie kuratora.

Przepisy kodeksu postępowania cywilnego (art. 144) regulują co dzieje się w sytuacji, gdy wnioskodawca uprawdopodobni, że miejsce pobytu pozwanego nie jest znane. W takiej sytuacji przewodniczący ustanawia kuratora.

§ 2 w/w przepisu stanowi, że o ustanowieniu kuratora przewodniczący ogłosi publicznie w budynku sądowym i lokalu wójta (burmistrza, prezydenta miasta). W sytuacji spraw większej wagi, jeśli sąd uzna to za potrzebne, może ogłosić publicznie w prasie.

Z chwilą doręczenia pisma kuratorowi doręczenie staje się skuteczne. Sąd może jednak uzależnić skuteczność doręczenia od upływu oznaczonego terminu od chwili wywieszenia obwieszczenia w budynku sądowym.

Jeśli masz pytania w powyższym zakresie lub nie wiesz jak sporządzić pozew o alimenty, zachęcam kontaktu telefonicznego, bądź mailowego.