Rozpoczęcie sprawy rozwodowej budzi wiele emocji nie tylko u osoby, która taki pozew zdecydowała się złożyć, ale także u osoby, która znajduje się po przeciwnej stronie procesowej. Wielokrotnie na konsultacjach klienci, zadają mi pytanie – co się stanie, jeśli współmałżonek nie zgodzi się na rozwiązanie małżeństwa? Czy w takiej sytuacji orzeczenie rozwodu jest w ogóle możliwe?

Pozew o rozwód – przesłanki pozytywne – adwokat Lublin – prawo rodzinne Lublin

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód. Powyższe jest możliwe, gdy pomiędzy małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia (art. 56 § 1 k.r.o.).

Czym jest zatem zupełny rozkład pożycia? Rozkład ma charakter zupełny, jeżeli ustały więzi charakterystyczne dla małżeństwa, tj:

• więź fizyczna – dotycząca współżycia fizycznego. Należy pamiętać, że ustanie więzi fizycznej może mieć również charakter usprawiedliwiony i nie zawsze będzie oznaczała zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego. Przykładem takiej sytuacji jest ustanie współżycia fizycznego wskutek długotrwałej choroby współmałżonka lub wyjazdu w obowiązkach służbowych.
• więź duchowa – dotyczy więzi uczuciowej. Sąd Najwyższy orzekł, że: wspólnota duchowa polega na wzajemnym pozytywnym stosunku uczuciowym małżonków, szacunku, zaufaniu, szczerości, lojalności, wyrozumiałości, na respektowaniu osobistych cech małżonka, uwzględnianiu jego osobistych potrzeb oraz gotowości do ustępstw oraz kompromisów (wyrok Sądu Najwyższy z dnia  6 lutego 2002 r. sygn. akt V CKN 741/00),
• więź gospodarcza – dotyczy prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego, wspólnego zamieszkiwania.

Co takiego oznacza trwały rozkład pożycia? Trwały rozkład pożycia dotyczy prognoz co do trwania małżeństwa w przyszłości. Oznacza on, że nie ma możliwości do ratowania małżeństwa.  

Wyżej wymienione przesłanki muszą być spełnione łącznie. Sąd nie może zatem orzec rozwodu tak długo, jak długo nie stwierdzi zaniku pożycia małżeńskiego wykazującego cechy zupełności i trwałości.

Kiedy sąd nie może orzec rozwodu?

Przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przewidują przesłanki, które uniemożliwiają orzeczenie rozwodu, nawet jeśli doszło do zupełnego i trwałego rozkładu pożycia. Należą do nich:

• dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków (np. w sytuacji, gdy orzeczenie rozwodu spowoduje pogłębienie konfliktów co do wychowywania dzieci)
• oraz sytuacja, w której orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Sąd Najwyższy uznaje za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego udzielenie rozwodu między innymi w sytuacji, gdy jedno z małżonków jest nieuleczalnie chore, wymaga opieki materialnej i moralnej współmałżonka, a rozwód stanowiłby dla niego rażącą krzywdę (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 maja 1998 r., I CKN 704/97).

Przesłanką, która uniemożliwia orzeczenie rozwodu jest także żądanie orzeczenia rozwodu przez małżonka wyłącznie winnego rozkładu, chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo że odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Obowiązki sądu w sprawie rozwodowej

Obowiązkiem sądu w sprawie o rozwód jest zbadanie, czy doszło do zupełnego i trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego. Ponadto, sąd bada czy w danej sprawie nie zachodzą przesłanki, które uniemożliwiają orzeczenie rozwodu.

Sam fakt wnioskowania przez drugiego ze współmałżonków o oddalenie powództwa (brak zgody na rozwód) nie przesądza zatem o tym, że taki rozwód nie zostanie orzeczony.

Jest jednak jeden wyjątek, o którym należy pamiętać. W sytuacji, gdy rozwodu żąda małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, a drugi małżonek nie wyrazi zgody na rozwód, to w takiej sytuacji sąd może oddalić powództwo o rozwód (chyba, że brak zgody jest sprzeczny z zasadami współżycia społecznego).

Każdą sytuację sąd rozpoznaje w sposób indywidualny. Jeśli potrzebujesz konsultacji w sprawie rozwodowej, zachęcam do kontaktu.